Vechten, vluchten of bevriezen

Ga jij vechten, vluchten of bevriezen? Als we stress ervaren kent ons brein vanuit de oertijd deze 3 primaire reacties. We noemen dit ook ons reptielenbrein. Dit is het oudste en kleinste deel van je hersenen.

Stel, je bent op school en hebt speelkwartier. Er is iets voorgevallen tijdens de les, wat je al hebt opgelost met de leerkracht en je klasgenoot. Tijdens het speelkwartier gaat het verhaal rond wat jij gedaan of gezegd hebt. Alle kinderen op het schoolplein gaan zich met jou bemoeien, en zetten zich als een groep tegen je af. Je staat letterlijk met de rug tegen de muur met een kring van kinderen om je heen, die van allerlei lelijke dingen tegen je roepen. Wat doe je dan? Ga jij vluchten? Dat lukt niet, want je staat echt met je rug tegen de muur en je kunt niet ontsnappen aan deze groep kinderen. Of bevries je, keer je in jezelf, en hoop je dat het vanzelf over gaat? Of vecht je terug?

Deze situatie heeft mijn dochter ooit op de basisschool meegemaakt. En ik kreeg als moeder telefoon van de leerkracht: mijn dochter vocht namelijk terug. Oké, ze ging door het lint en heeft heel hard geschreeuwd en heel veel dingen geroepen die niet door de beugel konden. Mijn eerste reactie was vooral verdriet voor mijn dochter. Wat moet zij zich wanhopig hebben gevoeld. Daarna boosheid, boosheid naar alle kinderen en naar de leerkrachten. Waar haalden deze kinderen het lef vandaan om dit zo te doen, en waar waren de leerkrachten? Waarom werd ík gebeld? Waarom moest ík (en mijn dochter) me verantwoorden, alleen maar voor het feit dat ze terugvocht op een moment waarop zij machteloos was. Daarna kwam er trots: ze had teruggevochten. Eindelijk! Want dat deed ze gewoon nooit, vluchten was namelijk haar eerste instinct. En toen dat niet kon, was er geen andere uitweg dan vechten.

Om te snappen wat er in je hersenen gebeurt tijdens zo’n situatie, moet je begrijpen hoe de ratio en emotie in je hersenen wordt geregeld.

Je hersenen bestaan uit 3 delen:

* het menselijk brein oftewel de neocortex. Dit deel van het brein is het jongste gedeelte. Het zorgt ervoor dat je leert en weloverwogen beslissingen maakt. De neocortex zorgt ervoor dat je logisch nadenkt en je problemen analyseert. Kortom, als je je gezonde verstand gebruikt, doe je dat met je menselijke brein.

* het emotionele brein oftewel het zoogdieren brein. De naam zegt het eigenlijk al; in dit deel van het brein wordt de emotie geregeld. Als je in een situatie belandt, zoals in bovenstaande situatie, scant dit deel van je brein alle zintuigelijke informatie op emotionele relevantie en koppelt deze aan opgeslagen herinneren en gedrag. Het leert je dus omgaan met bepaalde situaties, zowel plezierige als onplezierige.

* het reptielenbrein: En dan het reptielenbrein. Het reptielenbrein wil alleen maar overleven. Dit deel van de hersenen denkt niet na, onthoudt ook niets, en reageert instinctief en automatisch. Deze instinctieve reacties zijn vechten, vluchten of bevriezen. Het heeft controle over de vitale lichaamsfuncties en functioneert dus buiten het bewustzijn.

Je kunt dus wel stellen, dat in bovenstaande situatie het reptielenbrein het heeft gewonnen van de ratio en de emotie en op een primitieve manier heeft gehandeld.

We zijn nu jaren verder. Mijn dochter zit nu op de middelbare school, en staat heel erg sterk op haar benen. Neemt beslissingen voor zichzelf waar ik met verwondering naar kijk. Maar dit voorval raakt mij nog heel erg diep. Het heeft haar wel sterker gemaakt, want ze heeft geleerd dat ze ook terug kan vechten.

Vind jij het belangrijk dat jouw kind leert hoe het sterk kan staan in dreigende situaties. Dat hij leert over vechten, vluchten of bevriezen? Speciaal voor kinderen vanaf 9 jaar geef ik de training OP ZOEK NAAR JOUW WENS. Kijk op mijn website voor de mogelijkheden, of neem contact met me op. Wees welkom.